НУТЭТЭЫН: РЭӇАМЪЯТГЫРГЫН АЙГЫПЫ
22.12.2017
Иван О’МРУВЪЕivan@ks.chukotka.ru
Перевод. Ынӄэн тэминӈыльын о’равэтльан млявык вай энмэч ӄымэк 50 гивиӈитти эквэтгъи (гэпэлӄэтлин 1970 гивик). Э’выргъам панэна натаӈкэтъоркын ынан рытомгавъё ынкъам рыкалыровъё мляв «Риӈэмъетыльын йъаяӄ айгыпы».
ТАӇАВЪЕТКЫНКА ЛЫЛЕПЫЛЬЫТ
Юрий Рытгэвынэ ынан тайкыёк кэлик Магаданык 1977 гивик «Полярный круг» гэкэлилин: «Нутэтэынэ ганкалыровлен тэлеӈкин йъаяӄмляв. Ылён миӈкри рыкалыровык риӈэмъетыльын йъаяӄ? Ынӄэн мляв гантомгавлен ынан, лымӈэ микынэ ыныгмил а’ӄанкалыровыӈ вальын. Ымы онмытамэнӈымлявыльа увэлельэ Гономына, чаплинольа Каякына лымэвыр млявтамэнӈыльа ансамблкэн Спартак Теплилекына. Амынан Нутэтэынэ ынӄэн чинит рытомгавъё йыӄӄайъым ганкалыровлен. Аӈӄальа ынӄэн мляв гэтэнчичевэ. Ынӄэн нэчичевыркын ымыльорык, микынти ӄол гитлинэт айгыпы гэӈъэлчычелинэт рапыкэрынвы ченэтрак. Ынӄэн мляв такамвагыргыгъет вальын».
Мыгъянва ынпыянва-чукоткальа, микырык талпыӈӈок 60-ӄавкэнат гивиӈитти XX векэн гэгитэлин овэчвынкалыровыльын Государственныкэн лыгъоравэтльэн-айванальэн ансамбль «Эргыръон» ынкъам гэльулин мляв «Полёт чайки против ветра» рыкалыровъё Нутэтэынэ. Рытгэвынэ тывнэн кэлик тэкэм Нутэтэын ынкъам ынӄэн мляв. Рытгэвынэ плепы гатвылен кэлик чемгъотвальыт лылепыльыт млявма Нутэтэын. Гымнан нэмыӄэй гэльулин млявыльын Нутэтэын – ынӈатал тамэнӈымлявыльо гитлин, о’птыма э’йӈэнэӈ выргыргыльын нэнапалёмтэлегым гэтама ынин мляв.
МЛЯВЫЛЬЫН НУУӃЭК У’РЭТЫЛЬЫН
У’рэтыльын нымнымык аӈӄагыннэгӈыттыльэн – Нууӄэк, Нутэтэын гэнъэтлин охотнико.Э’квыргъам ынан лымӈэ нинэльуӄин, миӈкри ныриӈэмъеткинэт йъаяӄыт лымэвыр вэтлы. Ӄонпыӈкэнат гыёлчетгыргык млявыльэн ынантамэнӈычьо нитӄин ӈэнъаачек Нутэтэын. Чиниткинэт млявык Нутэтэынэ нэнатаӈынкалыровӄэн итчымигчир аӈӄагыннэгӈыттыльэн. Ынан гантомгавленат грэпыт ынкъам млявыт «Сачкование сайки», «Охота на песца», «Ворон» ынкъам ӄутти. Титэ 1958 гивик ганъялгытатленат нууӄэльыт ӄоленымыткогты ынкъам ӄонпы гапэлялен чычеткин нымным, Нутэтэынэ гантомгавлен тормляв «Прощание с Науканом».
Нунъэмук нъэлык Нутэтэынэ гантомгавлен клубык национальныкэн ансамбль, ройыръын ялгытык Увалягты, ынкы рытомгавнэн ансамбль «Уэлен», э’митлён пэтле гэгитэлин овэчвынкалыровыльын Чукоткак ынкъам Москвак.
1966 гивик Нутэтэынэ ганкалыровлен Кремлякэн Дворцак съездэн чиниткин мляв «Полёт чайки против ветра», Ынӈингивик ытлён эмӄитпыльэтыльын ынкъам инъэтэтыльын овэчвынкалыровык ынкъам тэминӈычьэтыльын млявык гэныннэтлин Эргыпатыльо мигчитльу культурэн РСФСР.
Рытомгавык профессиональныкэн лыгъоравэтльэн-айванальэн ансамбль «Эргыръон» Нутэтэын гитлин нинъэйвыткульу. Палӄаттагнэты ынан нинэныйгулевӄинэт ӈэнъянвыт млявык, овэчвынкалыровык. Паӈъэвӈытома ытлён нъохотаӄэн ынкъам нынйиӈыткуӄин.
Игыркинэт млявыльэты Нутэтэын итыркын классико айванальэн млявкэн, мэӈин чинит гунминъэтэтлин, гэнъэтлин тамэнӈымлявыльо. Ытлён ӄонпыӈ ратаӈкэтъоркын энанэргыпавыльын национальныкэн искусствок айгысӄываратыргэн.
НУТЕТЕИН: ПОЛЁТ ПРОТИВ ВЕТРА
Ӈутингивик нъынъэлынэт 110 гивиӈитти о’раттагнэпы айванальэн грапчальын, млявтамэнӈыльын Нутэтэын
Иван О’МРУВЪЕ
ivan@ks.chukotka.ru
Перевод. Ынӄэн тэминӈыльын о’равэтльан млявык вай энмэч ӄымэк 50 гивиӈитти эквэтгъи (гэпэлӄэтлин 1970 гивик). Э’выргъам панэна натаӈкэтъоркын ынан рытомгавъё ынкъам рыкалыровъё мляв «Риӈэмъетыльын йъаяӄ айгыпы».
ТАӇАВЪЕТКЫНКА ЛЫЛЕПЫЛЬЫТ
Юрий Рытгэвынэ ынан тайкыёк кэлик Магаданык 1977 гивик «Полярный круг» гэкэлилин: «Нутэтэынэ ганкалыровлен тэлеӈкин йъаяӄмляв. Ылён миӈкри рыкалыровык риӈэмъетыльын йъаяӄ? Ынӄэн мляв гантомгавлен ынан, лымӈэ микынэ ыныгмил а’ӄанкалыровыӈ вальын. Ымы онмытамэнӈымлявыльа увэлельэ Гономына, чаплинольа Каякына лымэвыр млявтамэнӈыльа ансамблкэн Спартак Теплилекына. Амынан Нутэтэынэ ынӄэн чинит рытомгавъё йыӄӄайъым ганкалыровлен. Аӈӄальа ынӄэн мляв гэтэнчичевэ. Ынӄэн нэчичевыркын ымыльорык, микынти ӄол гитлинэт айгыпы гэӈъэлчычелинэт рапыкэрынвы ченэтрак. Ынӄэн мляв такамвагыргыгъет вальын».
Мыгъянва ынпыянва-чукоткальа, микырык талпыӈӈок 60-ӄавкэнат гивиӈитти XX векэн гэгитэлин овэчвынкалыровыльын Государственныкэн лыгъоравэтльэн-айванальэн ансамбль «Эргыръон» ынкъам гэльулин мляв «Полёт чайки против ветра» рыкалыровъё Нутэтэынэ. Рытгэвынэ тывнэн кэлик тэкэм Нутэтэын ынкъам ынӄэн мляв. Рытгэвынэ плепы гатвылен кэлик чемгъотвальыт лылепыльыт млявма Нутэтэын. Гымнан нэмыӄэй гэльулин млявыльын Нутэтэын – ынӈатал тамэнӈымлявыльо гитлин, о’птыма э’йӈэнэӈ выргыргыльын нэнапалёмтэлегым гэтама ынин мляв.
МЛЯВЫЛЬЫН НУУӃЭК У’РЭТЫЛЬЫН
У’рэтыльын нымнымык аӈӄагыннэгӈыттыльэн – Нууӄэк, Нутэтэын гэнъэтлин охотнико.Э’квыргъам ынан лымӈэ нинэльуӄин, миӈкри ныриӈэмъеткинэт йъаяӄыт лымэвыр вэтлы. Ӄонпыӈкэнат гыёлчетгыргык млявыльэн ынантамэнӈычьо нитӄин ӈэнъаачек Нутэтэын. Чиниткинэт млявык Нутэтэынэ нэнатаӈынкалыровӄэн итчымигчир аӈӄагыннэгӈыттыльэн. Ынан гантомгавленат грэпыт ынкъам млявыт «Сачкование сайки», «Охота на песца», «Ворон» ынкъам ӄутти. Титэ 1958 гивик ганъялгытатленат нууӄэльыт ӄоленымыткогты ынкъам ӄонпы гапэлялен чычеткин нымным, Нутэтэынэ гантомгавлен тормляв «Прощание с Науканом».
Нунъэмук нъэлык Нутэтэынэ гантомгавлен клубык национальныкэн ансамбль, ройыръын ялгытык Увалягты, ынкы рытомгавнэн ансамбль «Уэлен», э’митлён пэтле гэгитэлин овэчвынкалыровыльын Чукоткак ынкъам Москвак.
1966 гивик Нутэтэынэ ганкалыровлен Кремлякэн Дворцак съездэн чиниткин мляв «Полёт чайки против ветра», Ынӈингивик ытлён эмӄитпыльэтыльын ынкъам инъэтэтыльын овэчвынкалыровык ынкъам тэминӈычьэтыльын млявык гэныннэтлин Эргыпатыльо мигчитльу культурэн РСФСР.
Рытомгавык профессиональныкэн лыгъоравэтльэн-айванальэн ансамбль «Эргыръон» Нутэтэын гитлин нинъэйвыткульу. Палӄаттагнэты ынан нинэныйгулевӄинэт ӈэнъянвыт млявык, овэчвынкалыровык. Паӈъэвӈытома ытлён нъохотаӄэн ынкъам нынйиӈыткуӄин.
Игыркинэт млявыльэты Нутэтэын итыркын классико айванальэн млявкэн, мэӈин чинит гунминъэтэтлин, гэнъэтлин тамэнӈымлявыльо. Ытлён ӄонпыӈ ратаӈкэтъоркын энанэргыпавыльын национальныкэн искусствок айгысӄываратыргэн.
Иван О’МРУВЪЕ
ivan@ks.chukotka.ru
Перевод. Ынӄэн тэминӈыльын о’равэтльан млявык вай энмэч ӄымэк 50 гивиӈитти эквэтгъи (гэпэлӄэтлин 1970 гивик). Э’выргъам панэна натаӈкэтъоркын ынан рытомгавъё ынкъам рыкалыровъё мляв «Риӈэмъетыльын йъаяӄ айгыпы».
ТАӇАВЪЕТКЫНКА ЛЫЛЕПЫЛЬЫТ
Юрий Рытгэвынэ ынан тайкыёк кэлик Магаданык 1977 гивик «Полярный круг» гэкэлилин: «Нутэтэынэ ганкалыровлен тэлеӈкин йъаяӄмляв. Ылён миӈкри рыкалыровык риӈэмъетыльын йъаяӄ? Ынӄэн мляв гантомгавлен ынан, лымӈэ микынэ ыныгмил а’ӄанкалыровыӈ вальын. Ымы онмытамэнӈымлявыльа увэлельэ Гономына, чаплинольа Каякына лымэвыр млявтамэнӈыльа ансамблкэн Спартак Теплилекына. Амынан Нутэтэынэ ынӄэн чинит рытомгавъё йыӄӄайъым ганкалыровлен. Аӈӄальа ынӄэн мляв гэтэнчичевэ. Ынӄэн нэчичевыркын ымыльорык, микынти ӄол гитлинэт айгыпы гэӈъэлчычелинэт рапыкэрынвы ченэтрак. Ынӄэн мляв такамвагыргыгъет вальын».
Мыгъянва ынпыянва-чукоткальа, микырык талпыӈӈок 60-ӄавкэнат гивиӈитти XX векэн гэгитэлин овэчвынкалыровыльын Государственныкэн лыгъоравэтльэн-айванальэн ансамбль «Эргыръон» ынкъам гэльулин мляв «Полёт чайки против ветра» рыкалыровъё Нутэтэынэ. Рытгэвынэ тывнэн кэлик тэкэм Нутэтэын ынкъам ынӄэн мляв. Рытгэвынэ плепы гатвылен кэлик чемгъотвальыт лылепыльыт млявма Нутэтэын. Гымнан нэмыӄэй гэльулин млявыльын Нутэтэын – ынӈатал тамэнӈымлявыльо гитлин, о’птыма э’йӈэнэӈ выргыргыльын нэнапалёмтэлегым гэтама ынин мляв.
МЛЯВЫЛЬЫН НУУӃЭК У’РЭТЫЛЬЫН
У’рэтыльын нымнымык аӈӄагыннэгӈыттыльэн – Нууӄэк, Нутэтэын гэнъэтлин охотнико.Э’квыргъам ынан лымӈэ нинэльуӄин, миӈкри ныриӈэмъеткинэт йъаяӄыт лымэвыр вэтлы. Ӄонпыӈкэнат гыёлчетгыргык млявыльэн ынантамэнӈычьо нитӄин ӈэнъаачек Нутэтэын. Чиниткинэт млявык Нутэтэынэ нэнатаӈынкалыровӄэн итчымигчир аӈӄагыннэгӈыттыльэн. Ынан гантомгавленат грэпыт ынкъам млявыт «Сачкование сайки», «Охота на песца», «Ворон» ынкъам ӄутти. Титэ 1958 гивик ганъялгытатленат нууӄэльыт ӄоленымыткогты ынкъам ӄонпы гапэлялен чычеткин нымным, Нутэтэынэ гантомгавлен тормляв «Прощание с Науканом».
Нунъэмук нъэлык Нутэтэынэ гантомгавлен клубык национальныкэн ансамбль, ройыръын ялгытык Увалягты, ынкы рытомгавнэн ансамбль «Уэлен», э’митлён пэтле гэгитэлин овэчвынкалыровыльын Чукоткак ынкъам Москвак.
1966 гивик Нутэтэынэ ганкалыровлен Кремлякэн Дворцак съездэн чиниткин мляв «Полёт чайки против ветра», Ынӈингивик ытлён эмӄитпыльэтыльын ынкъам инъэтэтыльын овэчвынкалыровык ынкъам тэминӈычьэтыльын млявык гэныннэтлин Эргыпатыльо мигчитльу культурэн РСФСР.
Рытомгавык профессиональныкэн лыгъоравэтльэн-айванальэн ансамбль «Эргыръон» Нутэтэын гитлин нинъэйвыткульу. Палӄаттагнэты ынан нинэныйгулевӄинэт ӈэнъянвыт млявык, овэчвынкалыровык. Паӈъэвӈытома ытлён нъохотаӄэн ынкъам нынйиӈыткуӄин.
Игыркинэт млявыльэты Нутэтэын итыркын классико айванальэн млявкэн, мэӈин чинит гунминъэтэтлин, гэнъэтлин тамэнӈымлявыльо. Ытлён ӄонпыӈ ратаӈкэтъоркын энанэргыпавыльын национальныкэн искусствок айгысӄываратыргэн.
